Vereniging MidkapNL, die de belangen van Nederlandse small- en midcapbedrijven behartigt, is voorstander van de door minister Hoekstra van Financiën voorgestelde aanwijsplicht voor accountants. Vereniging MidkapNL steunt de voorgestelde Wet toekomst accountancysector waarin die aanwijsplicht is opgenomen, met name ten aanzien van de organisaties van openbaar belang (oob), waaronder beursfondsen, die verplicht zijn hun jaarrekening te laten controleren door een oob-accountant. Standpunten Vereniging MidkapNL:
•    probleem: organisaties zonder oob-accountant
•    te laag aantal (zes) oob-accountantskantoren
•    gevolgen: slechtere voorwaarden, hogere kosten, gebrek aan keuzevrijheid 
•    voorstander aanwijsbevoegdheid bij oob-organisaties
•    oproep om structureel tekort aan te pakken

Vereniging MidkapNL heeft – zie bijlage – deelgenomen aan de consultatie die het ministerie van Financiën heeft georganiseerd. Het overgrote deel van de andere partijen die hebben gereageerd (waaronder accountantskantoren en brancheorganisaties) staat ook positief tegenover de aanwijsplicht. Vereniging MidkapNL acht het onwenselijk dat organisaties die op grond van hun openbaar belang een wettelijke verplichting hebben een gecontroleerde jaarrekening te publiceren, daartoe in de praktijk niet in staat worden gesteld. De aanwijsplicht kan er – als ultimum remedium – voor zorgen dat die organisaties alsnog aan hun wettelijke verplichting kunnen voldoen. Naar het oordeel van de vereniging is het onverstandig om de aanwijsplicht in te voeren, zonder aandacht te besteden aan de oorzaak van de oob-problematiek. Die oorzaak is namelijk een dramatische daling van het aantal oob-accountants in Nederland. Daardoor is een zeer beperkt aantal oob-kantoren overgebleven. Tien jaar geleden kende Nederland nog vijftien oob-kantoren. In 2018 was dat gedaald tot negen en in korte tijd (2018/2019) leverden nog eens drie oob-kantoren hun licentie in: Grant Thornton (december 2018), Baker Tilly (juni 2019) en accon avm (eveneens juni 2019). Zij bedienden met name de middelgrote en kleinere beursfondsen. Veelal werd de toegenomen toezichtsdruk als belangrijkste reden voor het inleveren van de licentie genoemd. Daardoor zijn er nog slechts zes oob-kantoren over. In andere EU-landen speelt die schaarste niet: Duitsland heeft 73 oob-kantoren en Frankrijk zelfs 565*.

Thans zijn er – voornamelijk door vertrekkende oob-kantoren – twaalf beursgenoteerde bedrijven die zonder accountant zitten. Zij zijn gebaat bij de aanwijsplicht. Maar het probleem is aanzienlijk groter. Vrijwel alle oob’s die door de verplichte accountantswissel een nieuwe oob-accountant zoeken, lopen tegen het marktprobleem aan. Deze oob’s zijn, op grond van EU Verordening 537/2014, verplicht om ten minste twee offertes te genereren op grond waarvan een keuze kan worden gemaakt. Het is voor veel bedrijven mét controlerend accountant niet mogelijk om een tweede offerte te krijgen. De doelstellingen van EU Verordening 537/2014, namelijk een keuze uit meerdere accountants en het versterken van de positie van kleinere accountantskantoren, raken daardoor uit beeld. 

Dat het gebrek aan oob-accountantskantoren negatieve invloed op de markt heeft, is evident. Een oob zal daardoor in een zwakke onderhandelingspositie verkeren ten aanzien van de voorwaarden waartegen de controle plaatsvindt. Naar de opwaartse druk op de tarieven is eerder onderzoek gedaan. Daaruit bleek dat de accountantskosten van smallcaps tussen 2014 en 2019 met 129,6 procent gestegen zijn. In vier jaar tijd een ruime verdubbeling.

Om bovenstaande redenen heeft Vereniging MidkapNL aan de minister van Financiën gevraagd om aandacht te besteden aan de structurele problemen in de markt voor oob-kantoren. Die problemen zijn (a) het te kleine aantal oob-kantoren (b) het gebrek aan keuzevrijheid en (c) sterk stijgende tarieven. 

De volledige reacties op de consultatie staan op: www.internetconsultatie.nl/wettoekomstaccountancysector/reacties

Voor meer informatie, stuur een email naar: info@midkapnl.nl

Vereniging MidkapNL  

* gebaseerd op een in 2017 verschenen rapport over oob-kantoren in de EU.